Back

دیدگاههای مدافعان پاداش و تشویق دانش آموزان 2

در این مقاله کوتاه به دیدگاههای روانشناسان کنترل بیرونی و موافقان پاداش و تشویق دانش آموزان پرداخته شده است.

از نظر روانشناسان کنترل بیرونی، تشویق جلوه ای از تحسین و تقدیر و نوعی تأیید برای فرد است که در سایه آن شوقی در آدمی پدید می آید که به رفتاری معین اقدام کرده و آن را مکرر می سازد. آنها بر این باورند که تشویق عامل وادار کننده­ای است که به انسان نیرو و انرژی می دهد، شخصی که تشویق می شود از کار و زحمت خود احساس رضایت و خشنودی  می کند و  این  رضایت   خاطر است که جلوی خستگی و بی میلی او را می گیرد. تشویق و تحسین مایه تقویت روح است  و حس اعتماد در فرد به وجود آورده و استعدادهای فرد  رشد  کرده و توان درونی اش به فعلیت درمی آید.

مدافعان پاداش و تشویق دانش­آموزان ادعا می­کنند که درباره تشویق و ترغیب و اینکه در پرتو این عامل می توان تحرک و پویایی به وجود آورد نمی توان به خود شک و تردید راه داد، زیرا همه افراد احتیاج به تایید و تشویق دارند، شاگرد دوست دارد پدر و مادر و معلمش کار او را مورد تایید قرار داده و به او آفرین و تحسین بگویند. نگاه کردن به تکالیف دانش آموزان خود یک نوع تشویق برای او محسوب می شود. عمق تاثیر تشویق را در برگ های صدآفرین به وضوح می توان درک کرد. کودک با دریافت یک برگ صدآفرین چگونه به شوق و ذوق آمده آن برگ را به همه فامیل و آشنایان خود نشان می دهد؟ آنها معتقدند تشویق می تواند در دانش آموزان خلاقیت و ابتکار به وجود آورد. بدون تردید می توان ادعا کرد که در پرتو تشویق خلاقیت و ابداعات به وجود می آید به طور یقین افرادی که دست به اختراعات زده و قاره ها را کشف کرده اند، اگر عوامل متعددی در پویایی آنها موثر بوده بدون تردید نمی توان نقش تشویق و ترغیب را در آنان نادیده گرفت و شاید بتوان ادعا کرد که اساسا پیدایش هنرهای زیبا و علوم گوناگون مدیون تشویق ها و ترغیب ها بوده است.

از نظر موافقان پاداش و تشویق دانش­آموزان طبیعت انسانها به گونه ای است که وقتی در انجام امور مورد تشویق قرار می گیرند، معمولاً در صدد بر می آیند تا آن امور را بهتر انجام دهند. بدون تردید تشویق و ترغیب از مهمترین ارکان روانشناسی تربیتی و عاملی مؤثر در تحریک انگیزش های پیشرفت و عملکرد فرد در فرایند یادگیری و تقویت رفتارهای مطلوب است. همه انسانها حتی بزرگسالان، تا آخر عمر نیاز به تشویق دارند. پاداش موجب رغبت و دلگرمی و نشاط و تحرک می شود و انسان را به جدیت وادار می کند. انسانی که مورد تشویق قرار بگیرد احساس آرامش و رضایت خاطر و اعتماد به نفس می کند و برای جدیت بیشتر و تحمل دشواری ها آماده می گردد. برعکس، اگر مورد نکوهش یا ناسپاسی قرار گرفت دلسرد و بی رغبت می شود و احساس حقارت و ضعف می کند و نمی تواند از استعدادهای خویش به نحو مطلوبی استفاده نماید.

مدافعان سیستم پاداش و تشویق تاکید می­کنند که اگر بخواهیم یک مدرسه فعال و پویا داشته باشیم یکی از مهمترین عامل پویایی و زنده بودن آن مدرسه توجه به اصول پاداش و تشویق خواهد بود چرا که اگر مدیریت مدرسه با اصول تشویق آشنایی داشته باشد و فردی آگاه و متخصص باشد زیر مجموعه آن مدیریت نیز که شامل دانش آموزان و همکاران و اولیاء و دیگر عوامل هستند به تبعیت از آن و در کنار آن افرادی دانا  وتوانا مبتکر وخلاق خواهند بود که برای رسیدن به اهداف مدرسه با در نظر گرفتن تمام شرایط مدیریت با جان و دل کوشش وفعالیت خواهند کرد. راز موفقیت در این است که بدانیم چگونه می توان تشویق کرد و راههای تشویق موثر را دانست. از مهمترین نتایج تشویق، ارتقاء روحیه دانش آموزان و مقابله با پدیده شوم افت تحصیلی و بکار گیری مشارکت اولیاء است.

از نظر موافقان پاداش و تشویق دانش­آموزان، نکته ظریف و دقیقی که در امر تشویق وجود دارد و بسیاری از آن غفلت می نمایند این است که تشویق نباید در انحصار افراد خاص قرار گیرد بلکه باید عمومیت داشته باشد تا همه را به تحریک و پویایی وا دارد. به عنوان مثال اگر بگوید هر شاگردی که در املا بیست بگیرد به او جایزه خواهم داد واضح است که این نوع تشویق عده معدودی را به حرکت خواهد انداخت، ولی اگر بگوید هر شاگردی که بیست بگیرد یا سه نمره به نمره قبلی خود بیفزاید جایزه به او خواهم داد واضح است که در نوع دوم حرکت و فعالیت در شاگردان به طور گسترده ای انجام خواهد شد و حتی شاگردی که نمره املایش صفر شده او هم به فکر پیشرفت و تعالی خواهد افتاد.