پروانه ولوی

دانشیار

تاریخ به‌روزرسانی: 1403/12/13

پروانه ولوی

دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی / گروه علوم تربیتی

رساله های دکتری

  1. مطالعه تطبیقی نظریه فیشته متقدم و متاخر در باب رابطه آزادی با تربیت
    فرزاد کیانی 782
  2. تحلیل مبانی فلسفی رویکرد یادگیری مبتنی بر مغز و استنتاج دلالتهای آن برای تعلیم و تربیت ایران با تاکید بر دیدگاه توماس نِگل
    فریدون شکیبانیا 779
  3. تحلیل رویکرد مشاوره فلسفی بر مبنای مفهوم تربیت و ارائه الگوی مشاوره فلسفی در مواجهه با چالش‌های تربیتی- اخلاقی در آموزش و پرورش
    پروین خزامی 779
  4. بررسی خلاقیت از منظر هرمنوتیک فلسفی گادامر و دلالتهای آن در تعلیم و تربیت
    عبدالمحمد جابری نصر 778
  5. بررسی تحلیلی آراء نومعتزله با تاکید بر آراء نصرحامد ابوزید و استنتاج دلالت های تربیتی آن
    دارم-احمد 775

    هدف کلی این رساله بررسی تحلیلی آراء نومعتزله با تاکید بر آراء نصر حامد ابوزید و استنتاج دلالتهای تربیتی آن است و روش پژوهش، تحلیلی-استنتاجی است. نومعتزله به گروهی از صاحب نظران نواندیش اسلامی گفته می شود که بر برخی از مبانی معتزله ی کهن همچون عقلگرایی و عدل در اسلام تاکید دارند. سیر تاریخی نواندیشی اسلامی که با فعالیت سیدجمال الدین اسدآبادی شروع شده است، در دهه های اخیر گروهی از متفکران اسلامی را پرورش داده است که بر اصلاح دین، تجدد، عقلانیت در اسلام، کثرت گرایی، تفسیر هرمنوتیکی و مجازی، تفسیر نوین و انسان گرایانه از اسلام و قرآن تاکید دارند. در این پژوهش مشخص شده است که این گروه از متفکران با تاکید بر اسلام، سکولاریزم ، اومانیسم و آزادی و فمنیسم و استفاده از روش های نوین تحلیلی-تفسیری مانند نشانه شناسی، تبارشناسی و هرمنوتیک فلسفی با هدف نوسازی اندیشه اسلامی با انتقاد از سوی سنت گرایان و محافظه کاران اسلامی روبرو شده است. در این پژوهش با استنتاج و تحلیل مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، ارزش شناسی و روش شناسی نومعتزله و بویژه نصر حامد ابوزید، دلالت ها و مبانی تربیتی نومعتزله و بویژه ابوزید استنتاج شده است. دلالت های تربیتی نومعتزله شامل تربیت عقلانی، تربیت انتقادی، تاکید بر آزادی و حق انتخاب، کثرت گرایی و مدارا می باشد. پس از استخراج مبانی نظری نومعتزله و ابوزید و استنتاج دلالت های تربیتی آنان، به نقد و بررسی این موارد اقدام شد. عمده ترین انتقادات وارده بر نومعتزله نسبی گرایی افراطی ، سکولاریزم، نامشخص بودن حدود آزادی و عدم توجه کافی به مقولات تربیتی بوده است. پیشنهاد عمده ی این پژوهش این است که با هدف کاهش آسیب های موجود در نهاد تربیتی مربوط به گفتمان سنت گرای اسلامی برخی روش ها و مقولات تربیتی نومعتزله، مانند: توجه بیشتر به تعقل، تفکر، پرسش گری و نقادی در امر تربیت بیشتر توجه شود.


  6. بررسی تحلیلی مبانی نظری نوعدوستی به عنوان یک هدف تربیتی
    علیرضا رازقی 774

    هدف از پژوهش حاضر، بررسی تحلیلی مبانی نظری "نوعدوستی" به عنوان یک هدف تربیتی بود که به شیوه تحلیلی – استنتاجی انجام شد. نوعدوستی که نقطه مقابل خودگرایی به شمار می‌رود، به کمک و یاری رساندن به دیگران بدون انتظار پاداش یا منفعت شخصی اشاره دارد. این مفهوم(نوعدوستی) که اولین بار توسط آگوست کنت به کار رفته است، دارای ریشه‌های عمیقی در ادیان الهی و تاریخ اندیشه بشر می‌باشد و همانند هر مفهوم دیگری مبتنی بر مبانی نظری خاصی است. برشمردن نوعدوستی در زمره اهداف تربیتی، نیازمند آن است که این مفهوم از منظر مبانی فلسفی، جامعه‌شناختی، روان‌شناختی و دینی (اسلامی) مورد بررسی قرار گیرد. در این رساله، جهت بررسی مبانی فلسفی نوعدوستی، مکاتب ایدآلیسم و انسان‌گرایی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مبانی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی، معرفت‌شناختی و ارزش‌شناختی مکاتب فلسفی مذکور، از نوعدوستی به عنوان یک هدف تربیتی حمایت می‌کنند. در بررسی مبانی جامعه‌شناختی، مشخص گردید از آنجا که مسوولیت‌پذیری، پیش‌نیاز و لازمه دموکراسی محسوب می‌شود، نوعدوستی که بر پایه مسوولیت‌پذیری قرار دارد، می‌تواند به عنوان هدف تربیت دموکراتیک تلقی گردد. بررسی مبانی روان‌شناختی نشان داد که بر اساس نظریه پیاژه و کلبرگ، رشد شناختی، پیش‌نیاز نوعدوستی است که خود به بالاترین سطح رشد اخلاقی مربوط می‌باشد و فرایند تربیت نیز در رسیدن افراد به مرحله نوعدوستی کمک می‌کند. در بررسی مبانی اسلامی مشخص گردید که نوعدوستی به عنوان یک هدف واسطه‌ای در تربیت اسلامی مدنظر قرار می‌گیرد، زیرا می‌تواند به قرب الهی که هدف غایی تعلیم و تربیت اسلامی است بیانجامد. در قسمت پایانی با استناد به نظر پیترز درباره تحلیل مفهوم "تربیت"، نوعدوستی به عنوان یک هدف تربیتی، تبیین و توجیه شد و در خاتمه نیز پیشنهاداتی برای انجام پژوهش‌های آتی ارائه گردید.


پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد

  1. بررسی ارزشهای شخصی و تبیین تجربه معلمان از نقش ارزشهای شخصی آنها در تعاملاتشان با مدرسه (دانش آموزان و همکاران)
    طاهره چاوران 782
  2. واکاوی تجربه معلمان در آموزش و اعتلای حساسیت زیبایی‌شناختی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر آبدانان
    خاطره بناوند 782
  3. بررسی تجربه معلم تسهیلگر از کاربست برنامه فبک در اعتلای یادگیری مشارکتی دانش‌آموزان
    زهرا محمودی 782
  4. واکاوی تجربه ی معلمان ابتدایی شهر شوشتر از اجرای راهبرد گفتگوی کلاسی و پیامدهای آن در ایجاد و بهبود روابط دوستانه میان دانش آموزان
    فاطمه ال جمالی 781
  5. بازتاب مولفه های تفکر مراقبتی در داستان های مربوط به برنامه آموزش فلسفه به کودکان و نوجوانان
    گلناز بیگی 781
  6. بررسی تحلیلی جایگاه تفکر مراقبتی در سیره ی معصومان(ع) و کاربستهای آن در برنامه فبک
    مهرانگیز احمدی بلوطکی 781
  7. بررسی تجربه دبیران از وظایف معلم به مثابه مشاور فلسفی (پژوهشی پدیدار شناختی)
    گلرخ یاوری منش 781
  8. بررسی تحلیلی مفهوم مسئولیت پذیری اجتماعی و تجربه زیسته دبیران از آموزش آن به دانش آموزان متوسطه اول شهرستان کارون
    هاجر سواری 781
  9. بررسی تحلیلی رویکرد مشاوره فلسفی وکاربست های آن در برنامه آموزش فلسفه به کودکان
    سارا ویسی شیخ رباط 780
  10. عنوان: بررسی تحلیلی مفهوم همیاری و تبیین تجربه زیسته مادران از همیاری با معلمان مدارس ابتدایی شهر اهواز در دوران کرونا
    اشرف بلندشوشتری 780
  11. بررسی تجربه زیسته دبیران از پرورش عزت نفس در دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر اهواز
    فاطمه خفی زاده شریفی 779
  12. بررسی تجربه معلمان از آموزش حفاظت از محیط زیست به دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر اهواز
    راضیه عظیمی شوشتری 778
  13. بررسی جو اخلاقی حاکم بر دانشگاه از منظر دانشجویان دانشگاه شهیدچمران اهواز (پژوهشی با رویکرد پدیدارشناختی)
    کلثوم سواری 778
  14. بررسی تجربه معلمان از خودفریبی اخلاقی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر اهواز
    لیلا اعصامی 778
  15. بررسی مقایسه ای مقام اسوگی پیامبر اعظم (ص) با فضائل و ارزش‌های اخلاقی مدرن و استنتاج دلالت‌های آن در تربیت اسلامی
    سیدناصر موسوی فرد 778
  16. بررسی تحلیلی مفهوم صداقت در اندیشه ی اسلامی و تبیین دلالت های تربیتی آن
    راحله قلاوند 776
  17. بررسی جایگاه زنان در شاهنامه فردوسی و تبیین دلالت های تربیتی آن
    سهیلا صادقی عطار 775

    این پژوهش با هدف بررسی جایگاه تعلیم و تربیت زنان در شاهنامه فردوسی انجام گرفته است و روش پژوهش توصیقی – تحلیلی است. جایگاه زنان در شاهنامه جایگاهی محوری نیست اما فردوسی در بخش های مهمی از شاهنامه به نقش زنان و اهمیت آنها در زندگی اجتماعی پرداخته است. فردوسی چه آن گاه که زنان را مورد تحسین قرار می دهد، و چه زمانی که از آنان به بدی یاد می کند، به دلیل انجام رفتار هایی است که چنین قضاوت هایی را سبب می شود. نتیجه تحقیق نشان می دهد که بزرگترین شاخص و جلوه زن در شاهنامه این است که از آن به عنوان موجودی خردمند، هنرمند، صاحب رای، وفادار به شوی خویش و در مواردی هم فتنه انگیز سخن به میان رفته است. اگر طبق تقسیم بندی مرسوم، شاهنامه را به سه بخش اساطیری، پهلوانی و تاریخی تقسیم کنیم باید گفت حضور زنان شاهنامه در هر دوره با دوره دیگر متفاوت است. به طور کلی زنان دوران پهلوانی مهم تر و دارای نقش¬های موثرتری نسبت به زنان دوره تاریخی و اساطیری هستند به همین دلیل است که مشهورتر نیز هستند. در شاهنامه زن به هیچ عنوان موجودی خوارمایه نیست، بلکه حافظ هویت ارزشهای والای قومی و نژادی خویش است.مهترین ویژگی تربیتی که شاهنانه برآن انگشت تاکید می گذارد وفاداری زن است. اگرچه نمی توان کتمان کرد که نگاه به زن در قرون گذشته توام با بدبینی و از روی حقارت بوده است و شاهنامه به عنوان روایتی مربوط به چندین قرن پیش، از این نگاه بری نبود است اما در کل و با مرور داستانهای مختلف شاهنامه متوجه می شویم که تصویری که حکیم فردوسی در شاهنامه از زن به دست مخاطب می دهد تصویری متعادل است نه زن ستیزانه و نه زن سالارانه.


  18. بررسی تجربه زیسته آموزگاران شهر اهواز از آموزش به دانش آموزان دو زبانه
    فریدون تامرادی منگنانی 774

    پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت تجربه زیسته آموزگاران شهر اهواز از آموزش به دانش‌آموزان دو زبانه به انجام رسیده است. این پژوهش از انواع تحقیقات کیفی با رویکرد پدیدارشناسی تفسیری با روش تحلیل ون‌منن انجام گرفته است. برای گردآوری داده‌ها، ازمصاحبه نیمه‌ساختمند استفاده شد. جمعیت هدف را کلیه آموزگاران آموزش و پرورش دوره ابتدایی مشغول به تدریس در سال تحصیلی 94-95 شهر اهواز تشکیل داده‌اند. نمونه گیری به روش هدفمند صورت گرفت و کلیه نمونه‌ها به صورت داوطلبانه از بین آموزگارانی که با دانش آموزان دو زبانه سرو کار داشته یا دارند انتخاب شدند. حجم نمونه، وابسته به اشباع داده‌هاست که در نهایت شامل 21 نفر (9 زن و 12 مرد) بودند. روش گردآوری داده‌ها به‌صورت مصاحبه نیمه‌ساختارمند با آموزگاران دارای تجارب آموزش به دانش آموزان دو زبانه بوده است. اطلاعات پس از گردآوری، کدگذاری و تحلیل شد. تحلیل‌ها با استفاده از تحلیل مضمونی، تقلیل داده‌ها به توضیحات متنی و ساختاری انجام شده است. پس از تحلیل تجربیات آموزگاران مشارکت کننده، 5 مضمون اصلی و 14 مضمون فرعی استخراج شد. مضامین اصلی و فرعی عبارتند اند از مضمون اصلی «زبان غیر مادری»، مضامین فرعی توانمند کردن افراد با زبان غیرمادری و آموزش و فراگیری زبان غیرمادری؛ مضمون اصلی «ناهماهنگی زبان آموزگار وشاگرد» مضامین فرعی عدم درک و فهم متقابل زبانی و گوشه‌گیری؛ مضمون اصلی «ناتوانی فراگیر و خستگی معلم» مضامین فرعی محدودیت در کسب مفاهیم توسط فراگیر و بی‌حوصلگی؛ مضمون اصلی «عشق به آموزش وارتباط» مضامین فرعی صبر و امیدواری و تعهد و عشق به آموزش؛ ارتباط و اعتمادسازی و مشارکت و برقراری ارتباط با والدین؛ مضمون اصلی «زبان محلی» مضامین فرعی آشنایی و به‌کارگیری زبان مادری دانش‌آموزان و انجام بازی‌های محلی و بومی؛ مضمون اصلی «شیوه‌ها» مضمون فرعی استفاده از روش ووسایل کمک آموزشی. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که معلمان تجربیات خودراازتدریس درمناطق دوزبانه به وجود مشکلات برخاسته از آموزش زبان غیرمادری هم برای آموزگاران و هم برای دانش‌آموزان، بکاربردن زبان مادری دانش آموزان هنگام تدریس، انتخاب معلمان مسلط به زبان مادری (عربی) دانش آموزان وآشنایی کامل برفرهنگ حاکم برآن منطقه، اجرای بازی‌های بومی ومحلی می‌دانند.


  19. بررسی تجربه زیسته شایستگی اجتماعی در دانش آموزان مقطع متوسطه (دوره اول) شهرستان شوش
    احمد عبدالخانی 774

    این پژوهش با هدف بررسی تجربۀ شایستگی اجتماعی دانش آموزان پسر متوسطه اول شهر شوش انجام شده است. این مطالعه از نوع کیفی بوده و با رویکرد پدیدارشناسی انجام شده است. برای گزینش مشارکت کنندگان دارای اطلاعات غنی در پژوهش حاضر از تشخیص پژوهشگر و اعلام آمادگی دانش آموزان و برای گردآوری اطلاعات از مصاحبۀ نیمه ساختمند استفاده شد و مصاحبه ها تا مرحلۀ وقوع اشباع ادامه یافت؛ به همین رو حجم نمونۀ نهایی را 20 مشارکت کننده تشکیل داد. داده های حاصل از مصاحبه با استفاده از روش ون منن برای کشفمعنای تجربیات دانش آموزان از شایستگی اجتماعی تحلیل شدند. یافته های این مطالعه شامل 5 مضمون اصلی و 23 مضمون فرعی شایستگی اجتماعی هستند. مضامین اصلی شامل: توانایی خودآگاهی، توانایی خودمدیریتی، توانایی خودانگیزشی، خودآگاهی اجتماعی و مهارت اجتماعی است. با توجه به یافته های این مطالعه به نظر می رسد که بهترین راه افزایش شایستگی اجتماعی ارتقاء درک صحیح از شایستگی ها توسط والدین، اولیاء، مدرسه و مسئولان جامعه است. شایستگی های اجتماعی معیارهای مناسبی برای عملکرد افراد هستند که افراد را قادر می سازند وظایفی را که برعهده دارند با موفقیت انجام دهند.


  20. بررسی تجربه زیسته خودکارآمدی اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه (دوره دوم) ناحیه 3 شهرستان اهواز
    لیلا افضلی 774

    این پژوهش با هدف بررسی تجربه زیسته دانش آموزان دختر متوسطه دوم از خودکارآمدی اجتماعی انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و با رویکرد پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوم شهر اهواز می باشد. پس از تعیین مشارکت کننده های مناسب، مصاحبه های نیمه ساختمند بصورت هدفمند صورت گرفت. سپس مطابق اصل اشباع داده هااز 20 مشارکت کننده استفاده گردید. داده های بدست آمده با استفاده از روش پدیدارشناختی هرمنوتیک پل ریکور برای کشف معنای تجربیات زیسته دانش آموزان از احساس خودکارآمدی اجتماعی تجزیه و تحلیل شدند. یافته های این پژوهش در قالب 8 مضمون شناسایی گردید:1) ابراز وجودبا زیرمضمون های: ابراز عقیده، استحقاق حق و قاطعیت. 2) عملکرد در موقعیت اجتماعی با زیر مضمون های: انتقال تجربیات، بروز رفتار مناسب در وضعیت، اجتماعی جدید، شرکت در فعالیتهای اجتماعی3) شرکت در گروه های اجتماعی با زیر مضمون های : هدف از تشکیل گروه، شاخص های مد نظر در گروه و چگونگی عضویت در گروه قرار گرفتند 4) دوستی و صمیمیت، شامل: علل تمایل به دوستیابی، ملاک های انتخاب دوست، پیشقدم شدن در دوستی و رفتار مناسب جهت تداوم رابطه ی دوستی قرار گرفتند. 5) کمک کردن و کمک گرفتن، 3 مضمون که عبارت از: نوع کمک کردن به دیگران، دلایل کمک کردن به دیگران و شرایط کمک گرفتن مشخص گردید. 6) احترام متقابل شامل چرایی وجوب احترام متقابل، چگونگی احترام گذاشتن و احترام به خود. 7) عوامل موثر بر خودکارامدی اجتماعی نیز شامل زیر مضمون های خود، خانواده و اجتماع 8) موانع خودکارآمدی اجتماعی شما زیر مضمون های موانع درونی و موانع بیرونی. با توجه به یافته های این مطالعه به نظر می رسد که بهترین راه افزایش خودکارآمدی اجتماعی در دختران نوجوان ایجاد درک صحیح از خودکارآمدی اجتماعی توسط والدین، اولیاء مدرسه و مسئولین و سیاستگذاران جامعه است. فرهنگ سازی، آگاهی دادن به خانواده ها و از بین بردن تبعیض جنسی در جامعه به رشد خودکارآمدی اجتماعی دختران نوجوان کمک شایانی می کند. همچنین فراهم کردن فضای مناسب برای پویایی دختران و تامین امنیت اماکن، مراکز و مکان هایی که دختران در آنجا حضور دارند می تواند به این مهم کمک کند.


  21. بررسی تاثیر اجرای قصه‌های سنتی استان خوزستان بر پرورش تفکر انتقادی دانش آموزان ابتدایی
    زهرا شمسیان 774

    هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر اجرای قصه‌های سنتی استان خوزستان بر پرورش تفکر انتقادی دانش آموزان ابتدایی است. روش اجرای این پژوهش، نیمه آزمایشی-میدانی است و جامعه‌ی آماری شامل مدارس دوره‌ی ابتدایی شهرستان اندیمشک است. نمونه‌ی آماری شامل 80 نفر (40 دختر و 40 پسر) است که به روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب و در دو گروه آزمایش و دو گروه گواه قرار گرفتند. سپس، محقق به‌منظور تعیین برخورداری قصه‌های سنتی استان خوزستان از مفاهیم فلسفی، به تحلیل محتوای قصه‌ها بر اساس مولفه‌های تفکر فلسفی لیپمن پرداخت و پس از حصول اطمینان از واجد مفاهیم فلسفی بودن قصه‌ها، اقدام به تهیه‌ی بسته‌ی آموزشی راهنما، مشتمل بر 10 قصه سنتی و طرح بحث و تمرین‌های مرتبط با مضامین قصه با توجه به کتاب داستان‌های فکری فیلیپ کم نمود. در ادامه، گروه‌های آزمایش طی 24 جلسه‌ی 45 دقیقه‌ای تحت آموزش قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، آزمون تفکر انتقادی انیس-ویر است که توسط ولوی و شمسیان ترجمه و ضریب پایایی آن محاسبه‌شده است. فرضیه‌های این پژوهش، تاثیر اجرای قصه‌های سنتی بر پرورش تفکر انتقادی دانش آموزان دختر و پسر پایه‌ی ششم و تاثیر جنسیت بر پرورش تفکر انتقادی و همچنین، مقایسه‌ی بین قصه‌های سنتی استان خوزستان و داستان‌های ایرانی را ازلحاظ میزان برخورداری از مولفه‌های فلسفی لیپمن بررسی می‌کنند. روش آماری در دو بخش کمی و کیفی صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اجرای قصه‌های سنتی می‌تواند بر پرورش تفکر انتقادی دانش آموزان دختر و پسر تاثیر مثبتی بگذارد؛ و نیز، جنسیت، نقش تعدیل‌کننده‌ای در اثربخشی اجرای این قصه‌ها بر پرورش تفکر انتقادی ایفا نکرده است. همچنین، به‌طورکلی قصه‌های سنتی استان خوزستان ازنظر برخورداری از مولفه‌های فلسفی از داستان‌های ایرانی غنی‌ترند؛ بنابراین، با توجه به تاثیر به سزای این قصه‌ها در پرورش تفکر انتقادی کودکان و همچنین در راستای بومی‌سازی برنامه‌ی فبک، می‌توانیم در کنار داستان‌های فلسفی غربی از این قصه‌ها نیز بهره بگیریم.


  22. بررسی نسبت میان دین و اخلاق و تاثیر آن بر تربیت دینی و تربیت اخلاقی
    بهبهانی فرد-محسن 773

    هدف این پژوهش بررسی رابطه¬ی اخلاق و دین و تاثیر آن بر تربیت اخلاقی و تربیت دینی است که در این راستا از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. در زمینه¬ی ارتباط میان دین و اخلاق دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. دیدگاه¬های موجود در این زمینه از اعتقاد به ربط ضروری میان دین و اخلاق تا جدایی میان این دو را شامل می¬شود. در این پژوهش، چهار نوع رابطه به شیوه¬ی تحلیلی بررسی شده است. این روابط عبارت از: رابطه¬ی زبان¬شناسانه، وجودشناسانه، معرفت¬شناسانه و روانشناسانه می¬باشد. نتایجی که در این تحقیق بدست آمده است نشان می¬دهد که نه تنها اخلاق مبتنی بر دین نیست، بلکه رابطه ی دین با اخلاق رابطه¬ای جزئی است. در ادامه، تاثیر این نتیجه بر تربیت اخلاقی و تربیت دینی بررسی شده است. این بررسی نشان می¬دهد که روابط موجود میان دین و اخلاق بر نوع نگاه ما به تربیت اخلاقی و تربیت دینی تاثیرگذار است و در این میان اخلاقِ باور، مربیان را ملزم می¬کند تا رویکردها و دیدگاه¬های خود را نسبت به تربیت و بویژه تربیت اخلاقی و دینی مورد مداقه و بازبینی قرار دهند.


  23. بررسی فلسفه ورزی در فلسفه تدوین شده ی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران (مورد خسرو باقری)
    الماسی فرد-مریم 773

    فلسفه ورزی به کاربرد قواعد فلسفه در حیطه های دانش اشاره دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی فلسفه ورزی در فلسفۀ تدوین شدۀ تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران توسط خسرو باقری و با روش تحلیل محتوای کمّی انجام شد. در گام نخست، فهرستی ده گانه از قواعد مهم فلسفه ورزیِ قابل کاربست در یک سند تربیتی با رویکرد تحلیلی و راهکار کتابخانه ای بازشناخته شدند. سپس با ابزار این قواعد فلسفه ورزی، پنج کتاب استاد باقری شامل درآمدی بر فلسفۀ تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، جلد اول و دوم، الگوی مطلوب آموزش و پرورش در جمهوری اسلامی ایران، و نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد اول و دوم، تحلیل محتوا شدند. در این بررسی از میان دلالت های متعدد تربیتی 8 دلالت مهم تر در فلسفۀ تعلیم و تربیت شامل مبانی تربیت، اصول تربیت، چیستی تربیت، هدف تربیت، ویژگی های مربی، ویژگی های متربی، روش تربیت، و برنامۀ درسی مبنای تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در محتوای کتاب های مورد تحلیل به مقوله های، منظم کردن اندیشه و انسجام درونی با 266 فراوانی (26/ 34درصد) و استقلال فکری و نوآوری با فراوانی160 (67/20 درصد) و راهنمای عمل بودن فلسفۀ تعلیم و تربیت با فراوانی 95 (27/12) و دلیل آوری و موجه سازی با فراوانی 71 (17/9) و ارائۀ معیار با فراوانی 69 (91/ 8) و رعایت لوازم و پیش فرض ها در طرح ایده ها با فراوانی 64 (26/8) بیشترین توجه شده است. و به مقوله نقادی و داوری کردن با فراوانی 31 (4) توجه نسبتاً کمی شده، و به مقوله های در نظر گرفتن پیامدهای احتمالی با فراوانی 7 (90/0) و جامعیت فلسفۀ تربیت استاد باقری با فراوانی 6 (77/0) و ترکیب سازوار با فراوانی 5 (64/0) کمترین توجه شده است.


  24. بررسی و تبیین مولفه های اخلاق شهروندی در کتاب های دینی مقاطع تحصیلی ابتدایی و متوسطه دوره اول و دوم 93 – 92
    یزدانی-صدیقه 772

    در این پژوهش محتوای کتاب های درسی هدیه های آسمان و کتاب کار دوره ابتدایی و دین و زندگی متوسطه دوره اول و دوم سال تحصیلی 1393-1392، که جمعاً سیزده جلد کتاب بودند، از منظر توجه به مولفه ها و مقوله‌های اخلاق شهروندی، تحلیل شده است. در واقع اخلاق شهروندی، اصولی است که سبب رعایت حقوق فردی و اجتماعی، پیروی از قوانین و مقررات اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی در روابط و مناسبات گوناگون اجتماعی می¬گردد. بر این اساس اخلاق شهروندی در ابعاد موضوعی مختلف از جمله اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی، اخلاق اقتصادی، اخلاق سیاسی، اخلاق خانواده، اخلاق دولت مردان، اخلاق- مدیران، اخلاق رسانه و... ظاهر می¬شود و از موضوعات مهم زندگی شهروندان محسوب می¬شود که با مرور زمان، پیشرفت علوم و فناوری¬ و گسترش فرهنگ¬های مختلف و نیز رشد شهرنشینی ضرورت آن بیش از پیش احساس می¬شود. روش پژوهش تحلیل محتوا از نوع کمی- کیفی است. معیار توصیف، توجه به مولفه های اخلاق شهروندی و واحد تحلیل در قسمت متن، پرسش و فعالیت ها، به صورت مضمون های موجود در متن کتاب درسی و در قسمت تصاویر، هر تصویر بر اساس شاخص هایی که در آن، مورد اشاره قرار گرفته به واحدهایی تقسیم شده و بعد شمارش شده است. ابزار تحقیق سیاهه تحلیل محتوا است که با استفاده از چک ‌لیستی از مولفه های اخلاق شهروندی، که شامل هفت مقوله اصلی و سی و هفت زیر مولفه است، داده‌ها جمع‌آوری شد. جامعه آماری پژوهش کتاب های درسی نظام آموزشی ایران و نمونه آماری هدیه های آسمان و کتاب کار دوره ابتدایی و دین و زندگی دوره متوسطه اول و دوم است که به صورت هدفمند انتخاب شده- است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل محتوا نشان می- دهد که در محتوای کتاب های مورد پژوهش به مولفه های خوش خلقی و قانون مندی و قانون مداری بیشترین میزان توجه و به مولفه های حفظ اموال عمومی و صداقت کمترین توجه شده است. در درون هر مولفه نیز مفاهیم متعدد به صورت یکسان مورد توجه قرار نگرفته و بعضی بیشتر و برخی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. توجه به مولفه های اخلاق شهروندی در این کتابها فاقد هرگونه برنامه‌ریزی از پیش تعیین شده است و میزان توجه و اشاره به شاخص های اخلاق شهروندی در محتوای کتاب های درسی دینی متوازن، متعادل و مرتبط نمی باشد. لازم به ذکر است که توجه مولفان کتب درسی دینی تاکید بر جنبه های نگرشی دانش آموزان و ایجاد شناخت به معارف و مبانی و اصول دین است و به ابعاد اخلاق شهروندی توجهی نداشته اند.


  25. بررسی مبانی نظری آموزش مداوم
    صدیقه زمان پور شاه منصوری 772

     پژوهش حاضر با هدف تبیین و شناخت مبانی نظری آموزش مداوم صورت گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و بر اساس منابع کتابخانه¬ای انجام شده است. تغییرات وسیع در ابعاد مختلف زندگی (اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی)، تاثیر شگرفی بر نظام تعلیم و تربیت کشورها دارد و افراد به منظور همگام شدن با تغییرات و رفع نیازها و حل مشکلات، به طور مرتب به آموزش نیاز دارند که آموزش مداوم می¬تواند در این امر راهگشا باشد. این نوع آموزش در سال¬های اخیر جایگاه پر اهمیتی یافته است و توجه هر چه بیشتر به آن و تلاش در جهت اجرای بهتر آن، می-تواند کلیدی برای افزایش علم و دانش و هم¬چنین توسعه جوامع در زمینه¬های مختلف باشد. نتیجه این که بررسی مبانی آموزش مداوم به عنوان یکی از رویکردهای قرن 21 و رویکردی که می-تواند عامل تحول و تغییر و توسعه کشور باشد، می¬تواند به شناخت بیشتر آن کمک کند. لازم به ذکر است که کشور ما سرزمینی است با ذخایر فراوان و توانایی¬های بالقوه که همواره تلاش کرده عزت و سربلندی خود را در تمامی عرصه¬ها از جمله علم و دانش در میان ملل مختلف جهان حفظ کند. آن¬چه که موید ضرورت آموزش مداوم است، این است که هم اکنون بیش از نیمی از جمعیت کشور ما حدود بیست سال دارند. این جمعیت جوان، سرمایه و ذخیره استعداد، مهارت، هنر، دانش و بارور کننده منابع و سرمایه¬های دیگرند. این جمعیت جوان، بزرگسالان آینده هستند که باید امور جامعه را به دست گیرند. از آن¬جا که آنان در آینده با شرایط جدید و بسیار متفاوت با آن¬چه امروزه وجود دارد، مواجه خواهند شد نیازمند یادگیری برای توانایی سازگاری با این تحولات می¬باشند. بخش دیگری از جمعیت، بزرگسال هستند که مدیریت جامعه و مسئولیت تعیین خط مشی¬ها، برنامه¬ها و آن¬چه که را مربوط به حال و آینده می¬شود بر عهده دارند. هر چه این افراد نسبت به تغییر و تحولاتی که در جامعه روی می¬دهد، آگاه¬تر باشند، بهتر می¬توانند مسیر آینده جامعه را تعیین کنند. لذا برای ایفای بهتر وظایف، نیاز است به طور مداوم به کسب دانش، مهارت¬ها و نگرش¬های لازم بپردازند.


  26. بررسی مبانی تربیت اخلاقی در کودکان و تحلیل محتوای فیلم های تلویزیونی کودکان در محدوده سال های 90-80 از منظر مولفه های تربیت اخلاقی
    حسینی-خدیجه 772

     هدف پژوهش بررسی مبانی تربیت اخلاقی در کودکان و تحلیل محتوای فیلم های تلویزیونی کودکان در محدوده سال های 90-80 از منظر روش ها و مولفه های تربیت اخلاقی است و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. تربیت اخلاقی عبارت است از استفاده از اصول و روشهای تربیتی در جهت فراهم سازی زمینه برای شناخت و ایجاد صفات اخلاقی در فراگیران، به نحوی که آنها در شرایط و موقعیت های متفاوت، افعال اخلاقی را انجام می دهند. یکی از روش های جدیدی که از آن می توان برای درونی کردن تربیت اخلاقی بهره گرفت رسانه هایی نظیر سینما و تلویزیون است. این رسانه ها امروز خواسته یا ناخواسته بخش بزرگی از زندگی مردم و به خصوص کودکان را به خود اختصاص داده اند؛ از این رو می توانند به عنوان ابزار نیرومندی در اختیار مربیان و دست اندرکار تربیت و تربیت اخلاقی کودکان باشند تا از طریق تهیه فیلم ها و برنامه هایی که به مباحث اخلاقی و ارزشی اشاره دارند به پرورش و تربیت اخلاقی و رشد و تعالی آنها کمک کند. با توجه به اهمیت رسانه ها بر جامعه در این پژوهش محتوای فیلم های تلویزیونی کودکان در محدوده سال های 90-80 مورد بررسی قرار گرفته است. این فیلم ها که از تولیدات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بوده در سه گروه فیلم های بلند، کوتاه و پویانمایی طبقه بندی شده بودند. از هر گروه چهار فیلم مشاهده و مورد بررسی قرار گرفتند. حین مشاهده هر فیلم جدولی که شامل 11 مقوله اصلی و 40 مقوله فرعی بود برای هر فیلم به تفکیک تکمیل شد. بدین ترتیب که فراوانی هریک از مقوله های ثبت شد. سپس با استفاده از روشها و نرم افزارهای آماری نتایج مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که در کل فیلم های بلند بررسی شده مولفه های فرعی رعایت مدارا و تساهل با کودک، ورود به اجتماعی بزرگ تر از خانواده، همفکری و مشورت گروهی، استفاده از روش های صحیح تربیتی از مولفه های اصلی کم کردن اقتدار بزرگسالان، انجام بازی های گروهی و ایجاد زمینه سالم بیشترین فراوانی را دارا هستند. هم چنین در کل فیلم های کوتاه بررسی شده مولفه فرعی توجه به سخنان کودکان جزء بیشترین فراوانی می باشد. در نهایت در کل فیلم های پویا نمایی بررسی شده مولفه های فرعی استفاده از روش های تربیتی اخلاقی و استفاده از روش های صحیح تربیتی از زیر مجموعه مولفه های اصلی ساخت قواعد و تصمیمات اخلاقی و ایجاد زمینه سالم به عنوان مولفه با بیشترین فراوانی شناخته شده اند.از مجموع نتایج به دست آمده نتیجه می شود که فیلم های بلند و پویانمایی دامنه بیشتری از مولفه ها را به لحاظ اهمیت در بردارند، در حالی که فیلم های کوتاه محدود تر بوده هم چنین براساس نتایج به دست آمده بین فیلم های کوتاه و پویانمایی وجه اشتراکی وجود داشته در حالی که فیلم های بلند مستقل بوده اند.


  27. بررسی وتبیین وظایف معلم به مثابه فیلسوف تربیتی: پژوهشی پدیدار شناختی در میان معلمان مقطع ابتدایی شهر ایذه
    علی موسوی ده موردی 771

    هدف این پژوهش بررسی و تبیین وظایف معلم به مثابه فیلسوف تربیتی است. معلم صرفاً انتقال دهنده محتوای آموزشی نیست بلکه وی فرد اندیشمندی است که به اتکاء جامعیت علمی و عمق فکری خود دانش آموزان را به کنجکاوی و پرسشگری وا می دارد و چگونه اندیشیدن را به آنها می آموزد نه حفظ اندیشه ها را. این پژوهش از دو مرحله تشکیل شده است: مرحله اول کیفی- توصیفی است. در این مرحله ضمن تبیین وظایف معلمان، پاره‌ای از ویژگی‌های انسان اندیشمند و معلم به مثابه فیلسوف تربیتی بیان ‌شده است. مرحله دوم با یک پژوهش میدانی و از طریق مصاحبه با 40 نفر از معلمان مقطع ابتدایی شهر ایذه تجربیات زیسته آن‌ها جمع‌آوری شده است. در این مرحله ابزار جمع‌آوری داده‌ها فرم سوالات مصاحبه‌ نیمه ساختاریافته و پرسش‌نامه اطلاعات شخصی بود. داده‌ها بر اساس روش پدیدارشناسی ون منن تحلیل شدند. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که معلمان وظایف فیلسوفانه خود را شامل ایجاد محیط آموزشی چالش انگیز، تشویق ایده‌های نو و احترام به نظرات و ایده‌های دانش‌آموزان، تشویق دانش‌آموزان به تفکر واگرا و خلاق، به‌کارگیری روش‌های نوین و فعال تدریس، استفاده از وسایل کمک آموزشی برای تفهیم بهتر مطالب، گروه‌بندی دانش‌آموزان و ایجاد روحیه پرسشگری در دانش‌آموزان می‌دانند. در مجموع مهم‌ترین وظیفه معلم به عنوان فیلسوف تربیتی، ایجاد شرایط مطلوب برای پرورش تفکر منطقی در شاگردان است تا بدین طریق به شناخت صحیح دست یابند واین شناخت صحیح آنان را به سوی عمل درست هدایت کند.


  28. مبانی فلسفی (انسان شناختی اسلامی) آموزش فنی و حرفه ای در ایران
    فاطمه جمشیدی کیهان 769
  29. بررسی اصول وارزش های لیبرالیسم و دلالت های آن درتعلیم و تربیت اخلاقی
    لیلا نعمتی 769
  30. بررسی مبانی انسان شناختی رویکرد سازنده گرایی و استلزامات تربیتی آن
    فرشته صمدی 769